Protokół z inauguracyjnego spotkania grupy roboczej
ds. Zagospodarowania Terenów Poprzemysłowych
w Województwie Śląskim (7.05.1999r.)

W swoim wystąpieniu Marszałek podkreślił, że Województwo Śląskie wkracza w nowy etap ochrony środowiska . jest to etap porządkowania i usuwania skutków niekontrolowanej działalności przemysłu rozpoczętej w poprzednim stuleciu Polegać on będzie na rozpoczęciu ściślejszej współpracy z państwami wysoko rozwiniętym a w szczególności z krajami Unii Europejskiej i Stanami Zjednoczonymi w tym zakresie. Marszałek przedstawił cel spotkania Grupy Roboczej jakim jest wypracowanie rozwiązań pozwalających na szybkie i ekonomicznie najefektywniejsze działania w zakresie oczyszczania i ponownego zagospodarowania opuszczonych przez przemysł terenów co poprawi stan środowiska w którym żyją społeczności lokalne Województwa Śląskiego.

Inauguracyjne spotkanie grupy Roboczej ds. Zagospodarowania Terenów Poprzemysłowych w Województwie Śląskim jest pierwszym krokiem wspomnianej inicjatywy. Spotkanie to pozwoli na dobór najefektywniejszego sposobu postępowania z terenami poprzemysłowymi z naukowego, gospodarczego i finansowego punktu widzenia. Ważnym podkreślenia jest fakt, iż tereny poprzemysłowe Województwa Śląskiego reprezentują bogaty potencjał do zagospodarowania.

W przededniu wejścia do Unii Europejskiej, w Polsce nie zostały wypracowane odpowiednie mechanizmy w zakresie wyceny nieruchomości, które pozwalałyby na różnicowanie wartości majątku w zależności od stopnia zanieczyszczenia środowiska. Marszałek zaznaczył, iż Grupa Robocza w ramach swych prac powinna zając się tym problemem. Zarząd Województwa Śląskiego jest żywo zainteresowany utworzeniem kompleksowego programu rewitalizacji nieużytków poprzemysłowych opartego o zasady zrównoważonego rozwoju. Zdaniem Marszałka wypracowanie wspomnianych kompleksowych rozwiązań odbędzie się na przestrzeni najbliższych 3-7 lat. Istotnym elementem jest tu zidentyfikowanie źródeł finansowania ww. przedsięwzięcia jak również rozwiązanie tych kwestii, które stanowią przeszkody w przygotowaniu terenów poprzemysłowych pod nowe inwestycje. Dr Rzymełka wspomniał o doświadczeniach takich państw jak USA czy Niemcy w zakresie rewitalizacji nieużytków podkreślając przy tym, iż Grupa Robocza w swych działaniach powinna skorzystać z doświadczeń tych państw by uniknąć kosztownych błędów.

Nierentowne, zamykane przedsiębiorstwa stanowią majątek Skarbu Państwa a nie województwa czy gminy na terenie której są zlokalizowane. Taki stan rzeczy powinien ulec zmianie. Istnieją się bowiem propozycje, by tereny po likwidowanych zakładach pracy przekazać Województwu jako odszkodowanie za degradację środowiska wywołaną działalnością tych zakładów.

Marszałek wskazał także na fakt, iż w Województwie obserwowane są lokalne inicjatywy zagospodarowania majątku po zamykanych zakładach przemysłowych. Powinny być one wzięte pod uwagę przy opracowywaniu programu dla województwa.

Marszałek Rzymełka wyraził nadzieję, iż w trakcie inauguracyjnego spotkania Grupa Robocza ustali sposób i tryb swej pracy jak również listę priorytetowych zadań, dla opracowania programu rewitalizacji nieużytków poprzemysłowych dla Województwa Śląskiego. Na zakończenie powitania Marszałek poprosił wszystkich uczestników, by potraktowali spotkanie jako sesję roboczą.

II. Ewa Marchwińska, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Pełnomocnik Dyrektora ds. Współpracy z Zagranicą.

Pani Marchwińska zaprezentowała gości z Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska oraz poprosiła wszystkich uczestników spotkania o krótkie przedstawienie się. W swym wystąpieniu Pani Marchwińska zaznaczyła, że do udziału w spotkaniu zaproszeni zostali przedstawiciele tych jednostek , które z racji pełnionych funkcji lub doświadczenia powinny uczestniczyć w przygotowaniu programu rewitalizacji terenów poprzemysłowych, gdyż inicjatywa ta nie leży w wyłącznej gestii IETU czy Urzędu Marszałkowiskiego. Pani Marchwińska pokreśliła rolę gmin w przygotowaniu programu. Poprosiła obecnych przedstawicieli gmin by zechcieli podzielić się swoimi doświadczeniami w zakresie przygotowania terenów po zlikwidowanych zakładach przemysłowych pod nowe inwestycje. Zaznaczyła także, iż gminy muszą mieć pomoc w realizowaniu podobnych przedsięwzięć, stąd też w spotkaniu Grupy Roboczej, obok gmin, biorą udział przedstawiciele jednostek naukowo-badawczych, agencji rozwoju, funduszy i banków .

Następnie Pani Marchwińska dokonała krótkiej prezentacji projektów bioremediacji, które od kilku lat realizowane są przez IETU przy współpracy z Amerykanami. Projekty te są przykładem, iż pewne czynności w kierunku rewitalizacji zanieczyszczonej powierzchni ziemi przy użyciu efektywnych pod względem kosztów technologii oczyszczania gruntów zostały już podjęte w Województwie.

Pani Di Cosmo przedstawiła zarys programu zagospodarowania terenów poprzemysłowych realizowany w Stanach Zjednoczonych w odniesieniu do polityki i kierunków działania przyjętych w tym zakresie na szczeblu ogólnokrajowym.

IV. Karen Bassett, Dyrektor Regionalny w Departamencie Ochrony Środowiska Stanu Pensylwania

Pani Bassett omówiła Stanowy program rewitalizacji terenów poprzemysłowych realizowany w Pensylwanii, prezentując poszczególne fazy jego tworzenia

V. Louis Vidic, Prezes Southwestern Pensylvania Economic Department District - zaprezentował kilka przykładowych projektów rewitalizacji nieużytków poprzemysłowch zrealizowanych w Pitsburgu.

VI. Wice-Prezydent Miasta Ruda Ślaska - Grzegorz Tobiszowski oraz Przedstawiciel Rudzkiej Agencji Rozwoju Lokalnego Pan Jarosław Kania dokonali prezentacji planu zagospodarowania terenów po byłej kopalni i koksowni “Walenty Wawel”

VII. Ewa Marchwińska, Jan Porembski - Prezes Zarządu ZGH “Orzeł Biały” oraz Jerzy Kulanek - Członek Zarządy Miasta Piekary Śląskie - prezentacja planu zagospodarowania terenów po byłym zakładzie “Waryński” w Piekarach Śląskich

W trakcie dyskusji kierowanej przez zespół specjalistów z USA, uczestnicy spotkania zidentyfikowali wszystkie te problemy, bariery i kwestie sporne, które stanowią przeszkody w rewitalizacji nieużytków na terenie Województwa. Po dokonaniu pogrupowania poszczególnych, zidentyfikowanych barier, wyróżniono sześć grup problemowych:

A - Koordynator Grupy Roboczej - Wice-Marszałek Jan Rzymełka będzie nadal nadzorował działania Grupy w województwie. W ich rezultacie wypracowany zostanie program, który będzie przekazany Wice-Marszałkowi. Zalecenia te zostaną przedstawione Wojewodzie Śląskiemu . Po uzyskaniu z jego strony zatwierdzenia zaleceń, program zostanie przedstawiony w Sejmiku Śląskim celem dyskusji i/lub uzupełnień i dokonania stosowanych postanowień na szczeblu wojewódzkim.

B - Przewodniczący Grupy Roboczej- uczestnicy spotkania powierzyli tę funkcję Panu Marcinowi Kędrackiemu, Przewodniczącemu Komisji Ochrony Środowiska Sejmiku Śląskiego.

C - Sekretariat Grupy Roboczej - prowadzony będzie przez IETU. Sekretariat będzie odpowiedzialny za dokumentację prac Grupy Roboczej, dystrybucję materiałów ze spotkań, organizację Spotkań grupy itp.

D - Zespoły Robocze- Zidentyfikowano sześć grup problemowych, które rozpatrywane będą przez cztery Zespoły Robocze . Każdy z Zespołów przeprowadzi analizę danej grupy problemów w celu uściślenia ich wpływu na procesy rewitalizacji terenów poprzemysłowych oraz identyfikację rozwiązań, które pozwoliłyby na eliminacje istniejących przeszkód. Każdy Zespół opracuje raport przedstawiający efekty pracy, który zostanie zaprezentowany na następnym spotkaniu Grupy Roboczej. Utworzono następujące Zespoły:

E - Ustalono, że następne spotkanie odbędzie się w pierwszej połowie września br.

F - Ustalono ponadto, że skład Grupy Roboczej powinien być uzupełniony o następujące osoby